هالیتوز (Halitosis) به بوی بد دهان گفته میشود که میتواند برای فردی که از آن رنج میبرد، مشکلات اجتماعی و کاهش اعتمادبهنفس ایجاد کند. این مشکل نهتنها ممکن است علائمی از یک بیماری در دهان باشد، بلکه میتواند نشانهای از عدم رعایت بهداشت عمومی دهان و دندان نیز محسوب گردد.
درواقع هالیتوز بهعنوان بوی بد دهانی تعریف میشود که توسط اطرافیان احساس شده و اغلب توسط خود فرد نیز قابل تشخیص است. این وضعیت میتواند به دلایل مختلفی ازجمله عادات غذایی نامناسب، بهداشت دهانی ضعیف، بیماریهای دهان و دندان، یا حتی بیماریهای سیستمیک مانند دیابت ایجاد شود.
بوی بد دهان، که از نظر پزشکی هالیتوز نامیده می شود، می تواند ناشی از عادات بهداشتی نامناسب دهان و دندان باشد و ممکن است نشانه ای از وجود سایر مشکلات سلامتی دهان و دندان باشد. بوی بد دهان یا هالیتوز نیز می تواند با انواع غذاهایی که می خورید و سایر عادات سبک زندگی ناسالم شدیدتر شود.
بوی بد دهان مشکلی است که ممکن است همه ما در مواقعی آن را تجربه کرده باشیم، اما اگر این بوی ناخوشایند پس از مسواک زدن و نخ دندان و شستشو با دهانشویه ی مناسب از بین نرود، به توصیه ی دکتر مانوشا امیری باید برای برطرف کردن آن به متخصص دندانپزشکی مراجعه کنید.
اقداماتی برای پیشگیری و درمان بوی بد دهان، در خانه و با کمک دندانپزشک یا متخصص وجود دارد که می تواند شما را از شر این عارضه دهانی خلاص کند. در ادامه راهکارهای بیشتری را برای درمان بوی بد دهان بررسی می کنیم. برای اطلاعات بیشتر تا پایان این مطلب همراه باشید.
علت بوی بد دهان
بوی بد دهان میتواند ناشی از عوامل مختلفی باشد که برخی از آنها بهطور مستقیم به دهان و دندان مرتبط هستند و برخی دیگر از مشکلات سیستمیک بدن نشأت میگیرند. در زیر به برخی از مهمترین علتهای بوی بد دهان اشاره میشود:
تجمع باکتریها در دهان
یکی از مهمترین علل بوی بد دهان، تجمع باکتریها در دهان است. این باکتریها بر روی زبان، دندانها و لثهها تجمع میکنند و در طی فرآیند تجزیه ذرات غذایی، ترکیباتی را تولید میکنند که منجر به بوی بد و هالیتوز میگردند. درواقع زبان یکی از نقاط اصلی تجمع باکتریها است و تمیز نکردن زبان میتواند منجر به ایجاد بوی بد دهان شود.
غذاها و نوشیدنیها و بیماریهای سیستمیک
مصرف غذاها و نوشیدنیهای خاص میتواند منجر به بوی بد دهان شود. غذاهایی مانند سیر، پیاز، قهوه و الکل از جمله موادی هستند که میتوانند بوی بد دهان را تشدید کنند.
همچنین برخی از بیماریهای سیستمیک مانند دیابت، رفلاکس معده به مری (GERD)، عفونتهای سینوسی و نارسایی کلیوی نیز میتوانند منجر به هالیتوز شوند. در دیابت، تجمع کتونها در بدن ممکن است بوی شیرینی مشابه بوی میوه را ایجاد کند. رفلاکس معده نیز میتواند باعث بازگشت محتویات معده به مری و دهان شود که منجر به بوی ترشیده میشود.
همه مقدار غذایی که خورده می شود در دهان شما شروع به تجزیه شدن می کند. غذاهای تجزیه شده در جریان خون شما جذب می شوند و به سمت ریه ها حرکت می کنند و بر هوایی که از طریق بازدم خارج می شود تأثیر می گذارد. مسواک زدن و نخ دندان کشیدن حتی دهانشویه بوی غذاهای تندی مثل سیر یا پیاز را به صورت موقت ازبین می برد و تنفس شما بوی نامطبوعی خواهد داشت. تا زمانی که غذاها از بدن شما خارج نشوند، بوی باقی مانده آنها به طور کامل از بین نمی رود. علاوه بر سیر یا پیاز غذاهای دیگری هم مثل ادویه های خاص یا آب میوه ها و نوشیدنی های الکلی یا غیر الکلی و یا لبنیات می توانند بر ایجاد بوی نامطبوع در دهان و تنفس شما تاثر گذار باشند.
همچنین افرادی که رژیم غذایی دارند و به اندازه ی کافی غذا نمی خورند، ممکن است بوی بد دهان داشته باشند. زمانی که بدن چربی را تجزیه می کند، این فرآیند تجزیه مواد شیمیایی آزاد می کند که می تواند منجر به بد بودن بوی دهان شود.
بیماریهای لثه و خشکی دهان
بیماریهای لثه مانند التهاب لثه (ژنژیویت) یا پریودنتیت میتوانند منجر هالیتوز شوند. این بیماریها باعث تجمع باکتریها در نواحی زیر لثه و ایجاد بوی بد میگردند.
خشکی دهان (زروستومیا) نیز میتواند منجر به بوی بد دهان شود. بزاق نقش بسیار حیاتی در شستشوی فضای دهان و حذف باکتریها دارد. درصورتیکه تولید بزاق کاهش یابد، باکتریها و ذرات غذایی در دهان تجمع میکنند و منجر به بوی بد میشوند. این عارضه میتواند به علت مصرف برخی داروها، تنفس از طریق دهان، یا مشکلات غدد بزاقی ایجاد شود.
سیگار کشیدن
سیگار کشیدن یکی از عوامل اصلی بوی بد دهان است. مصرف تنباکو نهتنها باعث خشکی دهان میشود، بلکه مواد شیمیایی موجود در سیگار میتوانند در دهان باقی بمانند و بوی نامطبوعی ایجاد کنند.
سایر عوامل موثر در ایجاد بوی بد دهان
- عدم رعایت بهداشت مناسب دهان و دندان. اگر روزانه دوبار مسواک نزنید و از نخ دندان استفاده نکنید ذرات غذا می توانند در دهان باقی بمانند و باعث رشد باکتری در بین دندان ها، اطراف لثه و روی زبان شوند. این باکتری ها باعث تشکیل پلاک، یعنی مواد نرم سفید رنگ روی سطح دندانها، بیماری لثه و پوسیدگی دندان میشود که در نهایت منجر به بوی بد در دهان می شوند.
- سیگار کشیدن و استعمال دخانیات مساوی است با بوی دود سنگین و آزاردهنده از دهان. دخانیات باعث تغییر رنگ دندانها، کاهش حس چشایی و تحریک لثهها نیز میشود. به این ترتیب احتمال ابتلا به بیماریهای لثه افزایش مییابد که خود یکی از دلایل بدبو شدن دهان است.
- بوی بد صبحگاهی. صبحها پس از بیدار شدن از خواب دهان اکثر افراد بدبو است. این یک حالت عادی است و دلیل آن خشک شدن دهان در طول شب است. خشک شدن دهان باعث کم شدن بزاق دهان می شود. بزاق ذرات غذا را با خود میشوید و میبرد. باکتریها تمام ذرات غذای باقیمانده در دهان را تجزیه میکنند و در نتیجه بوی بد و ناخوشایندی از دهان به مشام میرسد.
- مصرف بعضی داروها مثل داروهای مورد استفاده برای درمان آنژین یا داروهای شیمی درمانی و داروهای مسکن
- خشکی دهان نیز می تواند باعث بوی بد دهان شود. بزاق دهان برای مرطوب نگه داشتن دهان و خنثی کردن اسیدهای تولید شده توسط پلاک و شستن سلولهای مرده ای که روی زبان، لثهها و گونهها تجمع میکنند، ضروری است. اگر به دلیل نبود بزاق دهان این باکتری ها و پلاک ها تجزیه نشوند می توانند باعث بوی بد دهان شوند. خشکی دهان ممکن است عارضه جانبی داروهای مختلف، مشکلات غدد بزاقی یا تنفس مداوم از طریق دهان باشد. سایری بیماری های دیگر که می توانند باعث بوی بد دهان شوند عبارتند از:
- آلرژی فصلی
- عفونت های دستگاه تنفسی مانند ذات الریه یا برونشیت
- عفونت سینوس
- عفونت بینی
- دیابت
- رفلاکس اسید مزمن
- مشکلات گوارشی
- عفونت ریه
بیماری هالیتوز چیست
بیماری هالیتوز میتواند موقتی یا مزمن باشد. نوع موقتی معمولاً به دلیل مصرف غذاها یا نوشیدنیهای بودار، مانند سیر، پیاز، یا الکل ایجاد میشود. این نوع هالیتوز معمولاً با مسواک زدن، شستشوی دهان، یا جویدن آدامس از بین میرود. از سوی دیگر، نوع مزمن مشکلی جدیتر است که به دنبال دلایل بیشتری ایجاد شده و معمولاً به درمان طولانیمدت نیاز دارد.
بیماریهای عامل هالیتوز چیست
هالیتوز مزمن ممکن است به علت مشکلات بهداشتی دهان مانند بیماریهای لثه، پوسیدگی دندان، یا تجمع پلاکهای باکتریایی روی زبان و دندانها ایجاد شود. همچنین میتواند نشاندهنده مشکلات پزشکی جدیتری مانند عفونتهای تنفسی، سینوزیت، رفلاکس معده، یا حتی سرطان دهان باشد. در مواردی، این عارضه به علت مصرف داروهای خاصی که تولید بزاق را کاهش میدهند، ایجاد میشود. بزاق نقش مهمی در شستشوی دهان و از بین بردن ذرات غذایی و باکتریها دارد و کاهش تولید آن میتواند منجر به بوی بد دهان شود.
درمان هالیتوز
درمان هالیتوز بستگی به علت بوی بد دهان دارد. اولین قدم برای درمان این عارضه، شناسایی علت آن است. اگر بوی بد دهان به علت بهداشت ضعیف دهان و دندان باشد، بهبود عادات بهداشتی دهانی میتواند بهطور مؤثری هالیتوز را کاهش دهد. در زیر به برخی از روشهای درمانی اشاره میکنیم:
- بهداشت دهانی مناسب: مسواک زدن بهطور منظم (حداقل دو بار در روز) و استفاده از نخ دندان برای حذف پلاکها و ذرات غذایی از بین دندانها از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین تمیز کردن زبان با استفاده از مسواک یا شستشوی زبان میتواند بهطور قابلتوجهی بوی بد دهان را کاهش دهد.
- استفاده از دهانشویهها: استفاده از دهانشویههای ضد باکتری میتواند باکتریهای دهان را کاهش داده و بهطور موقت بوی بد دهان را برطرف کند. برخی از دهانشویهها حاوی کلرهگزیدین یا اکسیدهای فلزی هستند که میتوانند در کنترل بوی بد دهان مؤثر باشند.
- حفظ رطوبت دهان: نوشیدن مقدار کافی آب و اجتناب از مصرف الکل و کافئین میتواند به حفظ رطوبت دهان و کاهش بوی بد کمک کند. همچنین جویدن آدامسهای بدون قند میتواند تولید بزاق را افزایش دهد و به کاهش بوی بد کمک کند.
- مشاوره پزشکی: درصورتیکه بوی بد دهان به علت بیماریهای سیستمیک باشد، مشاوره با پزشک و درمان بیماری زمینهای ممکن است لازم باشد. درمان دیابت، مدیریت رفلاکس معده، یا درمان عفونتهای سینوسی میتواند به کاهش بوی بد دهان کمک کند.
چطور می توانیم از ایجاد عارضه ی هالیتوز جلوگیری کنیم؟
چند راه سریع و آسان برای از بین بردن بوی بد دهان وجود دارد که در ادامه به بررسی آنها می پردازیم. فقط بهتر است بدانید هر چیزی که میخورید بوی آن میتواند تا 3 روز بعد از خارج شدن کامل غذا از بدنتان باقی بماند.
- اولین مورد جلوگیری از هالیتوز رعایت مناسب و اصولی بهداشت دهان و دندان است. یعنی دو بار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید تا بقایای مواد غذایی و پلاک ها پاک شوند. باید بعد از خوردن هر بار وعده غذایی مسواک بزنید. علاوه بر دندان ها زبان خود را مسواک بزنید چون باکتری های روی زبان می توانند باعث بوی بد دهان شوند. اگر بعد از غذا امکان مسواک زدن را ندارید، دهان خود را به خوبی با آب بشویید تا ذرات غذا شسته شوند. مسواک خود را هر 2 تا 3 ماه یا بعد از بیماری تعویض کنید. روزی یکبار از نخ دندان برای از بین بردن ذرات غذا و پلاک بین دندان ها استفاده کنید. روز دوبار دهانتان را با دهانشویه ی آنتی باکتریال بشویید. دهانشویه ضد عفونی کننده می تواند به از بین بردن باکتری هایی که باعث بوی بد دهان می شوند و پلاک هایی که می تواند منجر به التهاب لثه و بیماری لثه شود کمک کند. دهانشویه فلوراید می تواند از پوسیدگی دندان جلوگیری کند. پروتزهای مصنوعی خود را در شب بردارید و صبح ها قبل از گذاشتن در داخل دهان کاملا تمیز کنید. در صورت داشتن ارتودنسی باید بریس ها و نگهدارنده های خود را طبق دستور متخصص تمیز کنید.
- مراجعه ی سالیانه ی خود به دندانپزشک را جهت معاینه و تمیز کردن حرفه ای رعایت کنید. دندانپزشک می تواند بیماری پریودنتال، خشکی دهان یا سایر مشکلاتی که ممکن است علت بوی بد دهان باشند را تشخیص داده و درمان کنند.
- سیگار کشیدن و مصرف محصولات مبتنی بر تنباکو را ترک کنید.
- آب زیاد بنوشید. مصرف زیاد آب دهان را مرطوب نگه می دارد. جویدن آدامس بدون قند یا مکیدن آب نبات بدون قند نیز در افزایش تولید بزاق موثر است. بزاق دهان به شستشوی ذرات غذا و باکتری ها کمک می کند.
- میوه و سبزیجات بیشتر و گوشت کمتر بخورید. سیب، هویج، کرفس و سایر میوهها و سبزیجات به از بین بردن بوی بد و پلاک و ذرات غذا از دهان کمک میکنند.
برای درمان هالیتوز به چه کسی باید مراجعه کنید؟
در بیشتر موارد، دندانپزشک می تواند علت بوی بد دهان را تشخیص دهد و درمان کند. اگر دندانپزشک تشخیص دهد که دهان سالم است و منشا بو مشکل دهان و دندانی ندارد، ممکن است برای تعیین منبع بو و درمان مناسب بیمار را به پزشک یا یک متخصص دیگر ارجاع دهد. پزشک فهرست داروهای بیمار را بررسی می کند تا ببینید آیا هر یک از آنها می تواند در ایجاد مشکل نقش داشته باشد یا خیر. مثلا اگر بوی دهان به دلیل بیماری لثه باشد، دندانپزشک یا می تواند بیماری را درمان کند یا شما را به پریودنتیست، متخصص بیماری های لثه ارجاع می دهد.
اگر بوی بد دهان به علت مشکلات دهان و دندان باشد، مراجعه به دندانپزشک برای درمان بیماریهای لثه، پرکردن دندانهای پوسیده یا حذف پلاکهای دندانی ضروری است. با مراجعه به مرکز ترمیم و زیبایی دکتر مانوشا امیری میتوانید پس از کشف علت بوی بد دهان خود، اقدامات لازم جهت برطرف کردن آن را دریافت کنید.
جمع بندی
علائم بوی بد دهان متعدد است و شدت آن در دامنه ای از خفیف تا شدید متغیر است. لایه ای سفید روی زبان، بزاق غلیظ و مزهی فلزی تلخ یا ترش همیشگی در دهان از علائم بوی بد دهان است. بسیاری از بیمارانی که دچار این مشکل هستند به بوی بد دهان خود آگاهی ندارند.
مرکز تخصصی ترمیمی و زیبایی دندانپزشکی دکتر مانوشا امیری تمرکز خود را بر روی ارائه خدمات ترمیمی و زیبایی دندانپزشکی از جمله انجام روکش های لمینت و کامپوزیت یا سرامیکی قرار داده است. تقریبا همه ی بیماران و مراجعه کنندگان این مرکز بعد از پایان کار با یک لبخند زیبا و نتیجه دلخواه این مرکز را ترک میکنند. شما هم می توانید برای برطرف کردن مشکلات ترمیمی و زیبایی دندان های خود با مرکز تخصصی ما در تماس باشید.
بیشتر بخوانید
