همانطور که می دانید مینای دندان سخت ترین ماده در بدن انسان و بیرونی ترین قسمت دندان است. سلامت مینای دندان می تواند یکی از موارد خیلی مهم برای همه باشد چون مینا از مراکز حساس و پر از عصب دندان ها در برابر نیروهای سخت جویدن و گاز گرفتن محافظت می کند. اما متأسفانه مینای دندان در همه افراد همیشه به درستی تشکیل نمی شود. اختلال در فرآیند تشکیل مینای دندان می تواند منجر به چندین نوع مختلف نقص مینا در کودکان شود که یکی از آنها هیپوپلازی مینای دندان است.
ممکن است تا به حال اسمی از این عارضه دندانپزشکی به گوشتان نخورده باشد. احتمالا داشتن اطلاعات و شناخت بیشتر هیپوپلازی باعث شده است که عنوان این مطلب توجه شما را جلب کرده باشد.
دکتر مانوشا امیری دندانپزشک متخصص مجرب ترمیمی و زیبایی در مرکز تخصصی ترمیمی و زیبایی دندان در رشت ارائه دهنده روکش های دندانی لمینت، کامپوزیت و تمام سرامیکی به معرفی و بررسی یکی از عارضه های دندانپزشکی به نام عارضه هیپوپلازی می پردازد.
محتوای متن :
عارضه هیپوپلازی مینای دندان
هیپوپلازی مینای دندان یکی از نواقص مینای دندان است به این صورت که دندان فاقد مینا یا مینای خیلی نازک می باشد. در بعضی موارد، این عارضه تنها در بخشی از سطح دندان وجود دارد که در این حالت حفره ها یا شیارهایی در مینای دندان ایجاد می شود. در موارد دیگر، کل دندان ممکن است یک لایه بسیار نازک و ضعیف مینای دندان داشته باشد یا ممکن است اصلا مینا نداشته باشد. هیپوپلازی مینای دندان یک نقص در رشد مینای دندان است، به این معنی که دندان از ابتدای رویش فاقد مینای دندان است و با فرسایش مینا که بعد از رویش دندان بر اثر دندان قروچه یا عوامل دیگر بوجود میاید متفاوت است.
عامل موثر در ایجاد هیپوپلازی مینای دندان در کودکان چه می تواند باشد؟
زمانی که سلولهای خاصی که مینای دندان را تولید میکنند اگر در مرحله تشکیل مینای دندان دچار اختلال شوند عارضه هیپوپلازی اتفاق افتاده است. طیف گسترده ای از عوامل می توانند باعث ایجاد چنین اختلالی شوند، از جمله :
- تولد زودرس
- عوامل ژنتیکی و محیطی
- کمبود وزن هنگام تولد
- کمبود ویتامین D و A و C
- کمبود کلسیم
- دیابت
- دیابت در زمان بارداری مادر
- عفونت های ویروسی و باکتریایی، از جمله سیفلیس مادرزادی
- ترومای دندان
- مصرف بیش از حد فلوراید
- فلج مغزی به دلیل عفونت مادر یا جنین
- مصرف سیگار و مواد مخدر مادر در زمان بارداری
آیا هیپوپلازی مینای دندان می تواند هم برای دندان های شیری و هم دندان های دائمی اتفاق بیوفتد؟
پاسخ این سوال مثبت است. تشکیل مینای دندان های شیری کودک از زمانی که جنین در رحم است شروع می شود و تا دوران نوزادی ادامه می یابد. اختلال در فرآیند رشد در این دوره زمانی می تواند منجر به هیپوپلازی مینای دندان های شیری شود. دندان های دائمی از دوران شیرخوارگی شروع به تشکیل مینا می کنند و این روند تا حدود هشت سالگی کودک ادامه می یابد. اختلالات در این دوره زمانی می تواند منجر به هیپوپلازی مینای دندان های دائمی کودک شود.
هیپوپلازی مینای دندان در مورد دندان های شیری و دندان های دائمی، می تواند تاثیرات مختلفی روی دندان داشته باشد. مثلا، مینای دندانهای دائمی جلویی کودک معمولاً تا پنج سالگی تشکیل میشود، در حالی که مینای دندانهای آسیاب دوم کودک (آسیابهایی که در کنار دندانهای عقل کودک قرار دارند) معمولاً به طورکامل تا هشت سالگی تشکیل نمیشوند. این یعنی اینکه اگر کودکی در سن هفت سالگی به انواع خاصی از عفونتها مبتلا شود، احتمالاً دندانهای جلویی او به دلیل داشتن مینای دندان آسیب نمیبینند، اما دندانهای آسیاب دوم او چون هنوز به طور کامل مینای آنها تشکیل نشده است ممکن است آسیب ببینند.
آیا هیپوپلازی مینای دندان در کودکان نیاز به درمان دارد؟
غربالگری و تشخیص زودهنگام بسیار مهم است. به همین دلیل کودکان باید از زمان رویش اولین دندان خود به دندانپزشک مراجعه کنند. با توجه به موقعیت دندان و شدت عارضه، هیپوپلازی مینای دندان ممکن است باعث مشکلات زیبایی، حساسیت دندان و یا مشکلات بایت دندان (جویدن) شود. همچنین تجربه نشان داده است کودکانی که دندان های هیپوپلازی دارند، بیشتر در معرض خطر پوسیدگی دندان هستند.به همین دلیل برای جلوگیری و کاهش خطر پوسیدگی دندان، باید در مسواک زدن اصولی و منظم و استفاده از نخ دندان کودکان مبتلا به هایپوپلازی دقت شود. همچنین والدین باید مصرف غذاها و نوشیدنی های موثر در پوسیدگی را برای کودکان به حداقل برسانند. البته درمان های حرفه ای وارنیش فلوراید ممکن است برای محافظت بیشتر در برابر پوسیدگی و کمک به کاهش هرگونه حساسیت دندان توصیه می شود.
زمانی که هیپوپلازی مینای دندان باعث ایجاد مشکلات زیادی در عملکرد و زیبایی دندان ها ایجاد کرد، ممکن است دندانپزشک اطفال ترمیم های دندانی مانند پرکردگی های همرنگ دندان را توصیه کند. البته، پرکننده های سفید و همرنگ دندان همیشه به خوبی مینای دندان ناقص عمل نمی کنند و ممکن است در موارد خاص گزینه مناسبی نباشند.
اگر عارضه هیپوپلازی دندان کودک شدید باشد، ممکن است دندانپزشک کودک استفاده از تاج دندان را برای محافظت از دندان ها و بازیابی شکل و عملکرد آنها تجویز کند.
همچنین ارائه انواع روکش کامپوزیت و یا لمینت دندان می توانند حساسیت دندان را کم کنند و از نظر زیبایی همرنگ دندان ساخته شوند، که برای استفاده در دندان های ردیف جلو و یا عقب ایده آل می باشد و همچنین بسیار با دوام هستند.
عوارض احتمالی عارضه هیپوپلازی چیست؟
هیپوپلازی در صورت عدم درمان و یا ارائه درمان نامناسب عوارض زیر را می تواند به همراه داشته باشد:
- ایجاد پوسیدگی دندان
- تغییر رنگ دادن کل دندان
- از دست دادن دندان
- سوراخ های کوچک و سطح ناهموار، فرورفتگی ها و شکاف ها
- وجود لکه های سفید
- وجود لکه های قهوه ای مایل به زرد
- حساسیت به نوشیدنی و یا غذاهای گرم و سرم
- حساسیت به اسیدهای موجود در غذاها و نوشیدنی ها
اگر فکر می کنید کودکتان مشکوک به نقص مینای دندان است، در اسرع وقت برای بررسی و معاینه دندان های کودکتان با دندانپزشک اطفال قرار ملاقات بگذارید. اگر دندانپزشک تشخیص دهد که کودک شما دچار هیپوپلازی مینای دندان است، برای ایجاد برنامه موثر در کاهش خطر عوارض به شما و کودکتان کمک خواهد کرد. دندانپزشک می تواند هر گونه درمان پیشگیرانه یا روش ترمیمی لازم و مناسب را انجام دهد.