روکش ها و تاج های دندان هر دو روش های ترمیمی دندان هستند که منجر به بهبودی ظاهر و عملکرد دندان ها می شوند. اما شاید خیلی ها از تفاوت این دو اطلاعاتی ندارند و نمی دانند که کدام روش برای دندان های آنها می تواند روش مناسبی باشد. دکتر مانوشا امیری دندانپزشک متخصص ترمیمی و زیبایی دندان بعد از معاینه و بررسی دقیق دندان های بیمار خود یکی از دو روش روکش ها یا تاج دندان را برای بیمار مناسب تشخیص می دهد.
یکی از تفاوت های بارز این دو روش از هم این است که روکش دندان مثل روکش لمینت یا روکش کامپوزیت دندان فقط سطح دندان را می پوشانند ولی تاج ها کل دندان را از هر طرف پوشش می دهند.
همانطور که می دانید ارائه روش های ترمیمی دندان روشهای پرهزینه هستند، بنابراین این موضوع که کدام فرایند برای دندان شما مناسب تر است می تواند یک مسئله مهم باشد. در ادامه نگاهی به تفاوتهای بین روکشها و تاج دندان، مزایا و معایب هر کدام، و نحوه ارائه آنها می پردازیم .
تفاوت بین روکش دندان و تاج دندان چیست؟
روکش دندان یک لایه بسیار نازک از پرسلن یا مواد دیگر مثل کامپوزیت به ضخامت حدود ۱ میلی متر است که روی سطح دندان چسبانده می شوند در حالی که ضخامت تاج حدود ۲ میلی متر است و کل اطراف دندان را می پوشاند.
تاج ها می توانند از جنس پرسلن، پرسلن ذوب شده و ترکیب شده با آلیاژ فلزی یا یک آلیاژ تمام فلزی باشد. روکش ها و تاج ها هر دو با دندان های طبیعی مطابقت دارند، به جز تاج های تمام فلزی. اینکه کدام روش برای شما گزینه مناسب است به وضعیت دندانها و آنچه میخواهید اصلاح کنید بستگی دارد. دلیل بازسازی دندان ها معمولا می تواند موارد زیر باشد:
- تغییر رنگ دندان ها
- اصلاح دندان های شکسته یا ترک خورده
- محافظت از دندان های پوسیده یا ضعیف
- اصلاح دندان های کج
در این قسمت به بررسی روکش دندان می پردازیم:
همانطور که گفتیم روکش ها فقط سطح جلوی دندان را می پوشانند و به اندازه تاج ها روشی تهاجمی نیستند، زیرا در قسمت آماده سازی بیشتر دندان اصلی دست نخورده باقی می ماند و فقط حدود نیم میلی متر از مینای جلوی دندان تراشیده می شود تا سطح دندان برای چسبیدن روکش کمی زبر شود.
البته انواع جدیدی از ونیرها وجود دارند که نیازی به تراشیدن سطح دندان ندارند. برای تراشیده شدن دندان ممکن است نیاز به بی حسی موضعی داشته باشید، چون تراشیده شدن مینا کمی دردناک است.
دندانپزشک متخصص ترمیمی و زیبایی ابتدا از دندان های شما قالب گیری می کند و برای ساختن روکشی مناسب و مطابق با دندان های شما به لابراتوار دندانپزشکی می فرستد. با توجه به میزان تراشیده شده دندان، ممکن است نیاز به یک روکش موقت تا آماده شدن روکش های دائمی باشد.
روکش های دائمی بعد از آماده شدن با چسب مخصوص و نور ماورا بنفش به سطح دندان چسبانده می شوند. برای افرادی که عادت به دندان قروچه دارند یک محافظ دندان در شب تجویز می شود.
برای درک بهتر تفاوت روکش دندان با تاج دندان بهتر است بدانیم تاج دندان چیست و چه ویژگی هایی دارد
برای نصب تاج روی دندان مقدار بیشتر از دندان سوهان می شود تا تاج بتواند به درستی کل دندان را پوشش دهد. ممکن است یک دندان به دلیل پوسیدگی و تخریب شدید نیاز به تاج گذاری داشته باشد در این حالت دندانپزشک ابتدا قسمت پوسیده دندان را می تراشد و سپس برای محافظت از باقی مانده دندان تاج را روی دندان نصب می کند. اگر دندان به شدت آسیب دیده باشد و شکسته شده باشد تاج دندان به صورت سفارش ساخته می شود. برای ساخت تاج مطابق دندان از دندان قالب گیری می شود و به لابراتوار دندانپزشکی فرستاده می شود. در فاصله آماده شدن تاج دائمی از تاج موقت استفاده می شود. بعد از آماده شدن متخصص تاج دائمی را روی دندان قرار می دهد و تنظیمات لازم را انجام می دهد.
خب حالا می خواهیم بدانیم چگونه تشخیص دهیم که کدام روش برای ما مناسب است؟
اگر دندان دارای پرکردگی های بزرگ، انجام کانال ریشه، یا دندان بسیار فرسوده و ترک خوردگی شدید داشته باشد ، احتمالاً تاج دندان بهترین گزینه است. اگر دندان در کل سالم است و ترمیم آن برای اهداف زیبایی است، روکش دندان می تواند گزینه مناسبی باشد. همچنین ونیرها می توانند برای اصلاحات جزئی فرم دندان استفاده شوند.
تفاوت هزینه روکش و تاج دندان
روکش ها و تاج های دندان ممکن است گران قیمت باشند. البته هزینه ها برای هر فردی بسته به اندازه دندان ، موقعیت مکانی دندان و میانگین قیمت ها در منطقه زندگی فرد متفاوت است. اکثر بیمه ها دندانپزشکی زیبایی را پوشش نمی دهند. همچنین اکثر پلن های دندانپزشکی حداکثر پوشش سالیانه دارند. با شرکت بیمه خود صحبت کنید تا ببینید چه مواردی را تحت پوشش دارند.
ونیرهای پرسلن گران تر از ونیرهای کامپوزیت هستند.هزینه تاج ها بستگی به ماده ای دارد که برای ساخت تاج (پرسلن یا فلز یا پرسلن ذوب شده با فلز) استفاده می شود، همچنین هزینه ها با توجه به میزان کار آماده سازی مورد نیاز (درمان ریشه یا پرکردگی ها) و اندازه دندان متفاوت است. تاج های پرسلن و سرامیکی کمی گران تر از روکش های تمام فلزی هستند. معمولا ارائه روکش ها و تاج های دندانی توسط دانشجویان دانشکده پزشکی کمی ارزان تر از مراکز دندانپزشکی تخصصی می باشد.
هر کدام از این روش های گفته شده مزایا و معایب مخصوص به خود دارند
روکش های دندان مثل روکش لمینت یا روکش کامپوزیت یا روکش تمام سرامیکی ممکن است در طولانی مدت نتایج زیبایی بهتری نسبت به تاج داشته باشند. به این دلیل که روکش ها بعد از چندین سال باعث بیرون آمدن حاشیه لثه نمی شوند اما در تاج ها این اتفاق میوفتد. ارائه روکش ها نیازی به آماده سازی های وسیعی ندارد و مقدار بیشتری از ساختار دندان باقی می ماند. همچنین دندان های دارای روکش خیلی کمتر از تاج ها امکان جابجایی و حرکت را دارند.
معایب روکش دندان
روکش ها قسمت های بیشتری از دندان را در معرض پوسیدگی جدید قرار می دهند. ونیرهای کامپوزیت هزینه کمتری دارند، اما ممکن است فقط ۵ تا ۷ سال عمر کنند و لمینت ها ماندگاری بیشتری دارند، اما ممکن است در طول سالیان دراز نیاز به تعویض داشته باشند. روکش ها به دلیل تراش خوردگی مینای دندان قابل برداشته شدن نیستند و باید تعویض شوند. معمولا روکش ها به دلیل اهداف زیبایی تحت پوشش بیمه دندانپزشکی نیستند.
مزایای تاج دندان
تاج ها به طور کامل از دندان ها محافظت می کنند و کمتر دچار پوسیدگی می شوند. تاج های پرسلن دقیقا شبیه دندان های طبیعی هستند. تاج های دندان دائمی هستند و لازم نیست مانند دندان مصنوعی برای تمیز کردن برداشته شوند. بیمه دندانپزشکی ممکن است بخشی از هزینه تاج را پوشش دهد.
معایب تاج دندان
به آماده سازی و تراشیدن بیشتری نیاز دارند. دندان تاج دار ممکن است در اوایل به گرما و سرما حساس باشد و فرد درد لثه را در روزهای اول تجربه کند. تاج های پرسلن شکننده هستند و ممکن است در طول زمان آسیب ببیند. پرسلن ذوب شده با روکش فلزی یک خط تیره نازک بین دندان طبیعی و تاج را نشان می دهد.
بنابر این مهم ترین مسایلی که هنگام تصمیم گیری بین روکش ها و تاج ها باید در نظر گرفته شود این است که روکشهای لمینت پرسلن نسبت به پوشش کامل تاج نیاز به تراشیدن کمتری دارند. آنها همچنین از نظر زیبایی شناختی، موثرتر هستند.
اگر ساختار کمی از دندان باقی مانده باشد تاج ها انتخاب مناسب تری هستند.
هم روکش ها و هم تاج ها می توانند لبخند و عملکرد دندان ها را بهبود بخشند. هر دو روش پرهزینه هستند، به خصوص زمانی که بیش از یک دندان درگیر باشد.
دکتر مانوشا امیری متخصص ترمیمی و زیبایی در مرکز تخصصی ترمیمی و زیبایی در تهران از ونیرها زمانی استفاده میکند که هدف اصلی بهبود زیبایی است، مانند پوشاندن دندانهای کج یا شکسته، بستن فاصله دندان ها به ویژه دندان های جلو و برعکس تاج ها زمانی استفاده می شوند که دندان پوسیدگی زیادی داشته باشد یا شکستگی عمیقی داشته باشد یا نیاز به درمان کانال ریشه دارد. زمانی که دندان نیاز به بریس کردن دندان های مجاور دارد، تاج دندان گزینه مناسب تری می باشد. و در نهایت انجام معاینات منظم دندانپزشکی و رعایت بهداشت خوب دندان برای حفظ روکش یا تاج دندان و بقیه دندان های شما حیاتی است.