روکش دندان یا کراون (Dental Crown) یک روش رایج و محبوب در دندانپزشکی است که برای جایگزینی تاج دندان استفاده میشود. کراون دندان یک کلاهک سفیدرنگ مشابه دندان طبیعی است که به‌منظور ترمیم و زیبایی روی دندانهای اصلی قرار میگیرد. این پروتز ثابت باید توسط دندانپزشک قالب‌گیری و نصب شود. در ادامه مطلب، به معرفی انواع مختلف کراون دندان می‌پردازیم.
روکش دندان کلاهک یا سرپوشی است که در بالای دندان آسیب دیده قرار میگیرد, آنها برای حفاظت،پوشاندن و ترمیم شکل دندانهای شما زمانی که پر کردن دندان نمی تواند مشکل را حل کند مورد استفاده قرار میگیرد. روکش های دندان میتوانند از فلزات،پرسلین،رزین و سرامیک ساخته شود. این روکش ها به طور معمول در طول زمان به غیر از بهداشت منظم دهان و دندان نیاز به مراقبت خاصی ندارند.
محتوای متن :
روکش دندان چیست
کراون دندان یکی از خدمات محبوب در دندانپزشکی است. دندان‌ها همواره در معرض آسیب‌های مختلف قرار دارند؛ عواملی نظیر پوسیدگی، شکستگی، و افزایش سن میتوانند به دندان‌ها صدمه بزنند. برای دندان‌هایی که دیگر قابل ترمیم نیستند یا پوسیدگی آنها به حدی است که نمی‌توان آنها را پر کرد، استفاده از روکش دندان ضروری است.
این روکش‌ها که با نام‌های قاب دندان، کراون یا دنتال کپ (dental cap) نیز شناخته میشوند، در واقع نوعی پروتز دندانی هستند که جایگزین تاج آسیب‌دیده دندان میشوند. کراون به‌صورت کلاهک کل دندان را پوشش داده و به دندانهای آسیب‌دیده زیبایی ظاهری و استحکام را بازمی‌گرداند.
با گذشت زمان دندان های شما آسیب میبینند. این میتواند به دلایل گوناگونی مانند پوسیدگی دندان،صدمه دیدن یا فقط استفاده از آن در گذشت زمان اتفاق بیفتد. دندان های شما میتوانند شکل و سایز خود را از دست بدهند. روکش دندان یک تاج به شکل دندان است که میتواند روی دندان شما قرار بگیرد. آن را شبیه کلاه امنی برای دندان خود درنظر بگیرید. آنها شکل، سایز،استحکام و ظاهر دندان را ترمیم میکنند. این روکش روی دندان شما قرار میگیرد و بخش قابل رویت دندان را میپوشاند.
دلایل استفاده از روکش دندان
شما ممکن است به چند دلیل مختلف به این روش درمانی نیاز داشته باشید :
- محافظت از دندان ضعیف (احتمالا در اثر پوسیدگی) در مقابل شکستگی و یا نگه داشتن دندان ضعیف کنار هم اگر قسمت هایی از آن ترک خورده باشند.
- ترمیم دندان شکسته یا دندان خیلی پوسیده
- پوشاندن و حفاظت از دندانی که با پر کردن زیاد آن چیزی از دندان باقی نمانده باشد
- نگه داشتن بریج دندان در جای خود
- پوشاندن دندان های که بد شکل شده اند یا رنگ آنها خیلی عوض شده است
- پوشاندن ایمپلنت دندان
- پوشاندن دندانی که با کانال ریشه درمان شده است
مطلب مفید: بهترین دندانپزشک کامپوزیت دندان در تهران
روکش های آنله و ۳/۴ چه هستند؟
انواع مختلفی از این روش درمانی وجود دارند که میتوانند روی دندان شما مورد استفاده قرار بگیرند. روکش های آنله و ۳/۴ نمونه هایی از روکش های دندانی سنتی هستند که دندان های زیرین شما را نمیپوشانند. یک روکش سنتی کل دندان شما را میپوشاند. روکش های آنله و ۳/۴ در صورتی مناسب هستند که شما هنوز ساختار ثابت دندان را داشته باشید. این یک روش محافظه کارانه تر در مقایسه با پوشش کامل دندان شما محسوب میشود. در این روش دندانپزشک شما قسمت های آسیب دیده را برمیدارد و برای دریافت روکش دندان، شکل دندان فعلی شما را کمی تغییر می دهد.
عمر روکش دندان
عمر مفید روکش دندان معمولاً بین ۱۰ تا ۱۵ سال می‌باشد. البته این مدت‌زمان به شرطی است که توصیه‌های مراقبتی دندانپزشک به‌دقت دنبال شده و بهداشت دهان و دندان به‌طور منظم رعایت گردد. با پیروی کامل از این دستورات، ممکن است ماندگاری و دوام کراون دندان حتی بیشتر از این بازه زمانی باشد. رعایت بهداشت دهان و دندان و انجام مراقبت‌های لازم به افزایش طول عمر روکش‌ها کمک شایانی میکند.
بیشتربخوانید: طول عمر لمینت دندان
قیمت روکش دندان
قیمت روکش دندان به عوامل مختلفی بستگی دارد. ازجمله این عوامل وضعیت دندان، نوع روکش انتخابی، و مواد مورد استفاده است. روکش‌های دندانی میتوانند از مواد مختلفی مانند سرامیک، فلز، یا ترکیبی از این دو ساخته شوند که هر کدام قیمت متفاوتی دارند.
همچنین، مراجعه به دندانپزشک با سابقه و معتبر میتواند تضمین‌کننده کیفیت بالای روکش باشد و درعین‌حال، شما را از پرداخت هزینه‌های غیرضروری نجات دهد. به‌این‌ترتیب، با انتخاب دندانپزشک متخصص، علاوه بر دریافت روکش باکیفیت، هزینه‌ای مناسب نیز پرداخت خواهید کرد.
بیشتر بخوانید: قیمت کامپوزیت دندان
بیشتر بخوتنید: قیمت لمینت دندان
انواع روکش دندان
همان‌طور که اشاره شد روکش‌های دندان برای بازسازی و تقویت دندانهای آسیب دیده و همچنین بهبود ظاهر دندان‌ها استفاده میشوند. انواع مختلفی از روکش دندان وجود دارند که هرکدام از مواد مختلفی ساخته شده‌اند و ویژگی‌های خاص خود را دارند. در زیر به معرفی انواع مختلف روکش‌های دندان می‌پردازیم:
- روکش‌های طلا: بسیار مقاوم و با دوام هستند، اما به دلیل رنگ طلایی، بیشتر برای دندانهای عقبی استفاده میشوند.
- روکش‌های آلیاژی فلزی: از آلیاژهای مختلف مانند نیکل-کروم یا کبالت-کروم ساخته میشوند. این نوع روکش‌ها نیز بسیار مقاوم و با دوام هستند.
- روکش‌های فلزی سرامیکی :(Porcelain-Fused-to-Metal, PFM)این دندان‌ها ترکیبی از فلز و سرامیک هستند. زیرساخت فلزی باعث استحکام روکش شده و لایه سرامیکی روی آن ظاهر طبیعی‌تری به دندان می‌بخشد.
- روکش‌های تمام سرامیکی:(All-Ceramic Crowns) این روکش‌ها کاملاً از سرامیک ساخته شده‌اند و به دلیل شباهت زیاد به رنگ طبیعی دندان‌ها، بیشتر برای دندانهای جلویی استفاده میشوند. زیبایی این نوع روکش‌ها بالاست اما نسبت به روکش‌های فلزی کمتر مقاوم هستند.
- روکش‌های تمام رزینی:(All-Resin Crowns) این روکش‌ها از مواد رزینی ساخته شده‌اند و هزینه کمتری نسبت به سایر انواع روکش‌ها دارند. بااین‌حال، نسبت به روکش‌های فلزی و سرامیکی مقاومت کمتری دارند و بیشتر برای دندانهای موقت استفاده میشوند.
- روکش‌های زیرکونیا :(Zirconia Crowns)این نوع روکش‌ها از ماده‌ای به نام زیرکونیا ساخته میشوند که بسیار مقاوم و با دوام است. زیرکونیا همچنین ظاهر طبیعی دارد و میتواند به‌عنوان جایگزینی مناسب برای روکش‌های تمام سرامیکی مورد استفاده قرار گیرد.
- روکش‌های ای.مکس :(E.Max Crowns)این روکش‌ها از یک نوع سرامیک به نام لیتیم دی سیلیکات ساخته میشوند که بسیار مقاوم و دارای ظاهر طبیعی هستند. روکش ای.مکس برای دندانهای جلویی و پشتی قابل استفاده بوده و از نظر زیبایی و دوام بسیار محبوب است.
هر نوع روکش دندان مزایا و معایب خاص خود را دارد و انتخاب بهترین نوع روکش بسته به شرایط دندان، محل دندان و نیازهای زیبایی و عملکردی بیمار متفاوت خواهد بود.
روکش دندان جلو
روکش دندان (Dental Crown) تاج یا کلاهکی همرنگ دندان طبیعی است که با دقت برای هر فرد ساخته میشود. این روکش‌ها برای مواردی که بخش زیادی از دندان به دلیل پوسیدگی یا شکستگی ازدست‌رفته است، بسیار مفید هستند.
درواقع روکش نوعی پروتز یا ترمیم مصنوعی ثابت است که به‌صورت سفارشی برای هر دندان ساخته میشود و کمک میکند تا دندان آسیب‌دیده شکل و اندازه طبیعی خود را بازیابد. این پروتز نه‌تنها استحکام دندان را افزایش می‌دهد بلکه ظاهر آن را نیز بهبود می‌بخشد.
روکش دندانهای جلو عملکرد و ظاهری کاملاً مشابه با تاج دندان طبیعی دارند و علاوه بر بهبود زیبایی، موجب افزایش استحکام دندان نیز میشوند. به‌عبارت‌دیگر، روکش دندان جلو نه‌تنها دندان آسیب‌دیده را ترمیم میکند بلکه به بهبود ظاهر و اعتمادبه‌نفس فرد نیز کمک میکند. این روکش‌ها به‌ویژه برای دندانهای جلویی که در معرض دید هستند، اهمیت زیادی دارند و نقش مهمی در ایجاد یک لبخند زیبا و طبیعی ایفا میکنند.
انواع روکش دندان برای زیبایی
در ادامه به معرفی انواع مختلف روکش دندان که برای زیبایی و بهبود لبخند استفاده میشود، می‌پردازیم:
لمینت (Laminates)
برای دندانهای جلویی از روکشی به نام لمینت استفاده میشود که فاقد فلز است و به‌منظور بهبود ظاهر دندان‌ها کاربرد دارد. این روکش‌ها از جنس چینی و سرامیکی ساخته شده و قسمت بیرونی دندان‌ها را پوشش می‌دهند. لمینت‌ها در بین هنرمندان و بازیگران بسیار محبوب هستند و معمولاً در طی دو جلسه به‌طور کامل نصب میشوند.
روکش فلز و پرسلاین (Porcelain-Fused-to-Metal – PFM)
این نوع روکش‌ها ترکیبی از فلز و پرسلاین بوده و یک مشکل بزرگ دارند. پایه فلزی آنها ممکن است در اطراف لثه قابل‌مشاهده باشد. این مشکل بیشتر در افرادی که دچار تحلیل لثه هستند، به چشم می‌آید. استفاده از روکش‌های سرامیکی و لمینت میتواند جایگزین مناسبی برای این روش باشد.
روکش لومینرز (Lumineers)
این روش یکی از جدیدترین انواع روکش دندان است. لومینرز روکشی نازک بوده که برای نصب آن، دندان فرد بی‌حس میشود. این روکش‌ها بیشتر برای تعویض روکش‌ها و پل‌های قدیمی استفاده میشوند.
روکش لیتیوم دی‌سیلیکات (Lithium Disilicate Crowns)
این روکش‌ها به‌گونه‌ای که به نام ساختارهای لیتیوم دی‌سیلیکات و کریستالی شناخته میشوند، در این دسته قرار میگیرند. آنها از مواد سرامیک شیشه‌ای ساخته شده‌اند که به نام لیتیوم دی‌سیلیکات است.
مواد تشکیل‌دهنده این دندان‌ها شامل اکسید فسفر، اکسید پتاسیم، آلومینا، لیتیوم دی‌اکسید و کوارتز است. این ترکیبات باعث میشوند روکش‌های لیتیوم دی‌سیلیکات از مقاومت بالایی برخوردار بوده و ظاهر زیبایی نیز داشته باشند.
روکش پرسلان و طلا (Porcelain and Gold Crowns)
بسیاری از افراد تصور میکنند که روکش دندان طلا به دلیل زیبایی مورد استفاده قرار میگیرند، اما علت اصلی استفاده از آنها مقاومت بالای طلا است. این روکش‌ها برای افرادی که دندان‌قروچه دارند یا به دنبال روکش‌های بسیار محکم هستند، مناسب است و دارای طول عمر و مقاومت بسیار بالایی هستند.
روکش زیرکونیوم (Zirconium Crowns)
روکش‌های زیرکونیوم به دلیل شباهت زیاد به دندان طبیعی و مقاومت بالا، بسیار محبوب هستند. این نوع روکش‌ها با استفاده از دستگاه‌های دیجیتال در یک روز ساخته میشوند. برای افزایش مقاومت، یک لایه اضافی زیرکونیوم به آنها اضافه شده که تحمل فشار را تا ۱۲۰۰ مگاپاسکال افزایش می‌دهد. علاوه بر این، روکش‌های زیرکونیوم با بافت‌های بیولوژیکی و زنده در دهان سازگاری خوبی دارند.
مراقبت‌های پس از روکش دندان
برای افزایش طول عمر انواع روکش دندان باید به مراقبت های بعد از روکش دندان و نکات مهم زیر توجه کنید:
- اجتناب از مصرف مواد غذایی چسبناک: از خوردن موادی مانند آدامس و کارامل پرهیز کنید.
- مراجعه منظم به دندانپزشک: برای بررسی سلامت روکش دندان خود، به‌صورت منظم به دندانپزشک مراجعه کنید.
- خودداری از گاز زدن مواد غذایی سفت: موادی مانند هویج و خوراکی‌های سخت میتوانند روکش دندان را جابجا یا بشکنند، بنابراین از گاز زدن آنها خودداری کنید.
- آموزش صحیح استفاده از نخ دندان: از دندانپزشک خود بخواهید تا نحوه صحیح استفاده از نخ دندان را به شما آموزش دهد. استفاده نادرست از نخ دندان میتواند باعث شکستن روکش‌ها شود.
- بیشتر بخوانید: مراقبت های بعد از لمینت دندان
مراحل روکش دندان
روکش دندان یک فرآیند چندمرحله‌ای است که نیاز به‌دقت و مهارت دندانپزشک دارد و شامل مراحل زیر است:
تزریق بی‌حسی
در ابتدای کار، دندانپزشک ناحیه مورد نظر را با مواد بی‌حس کننده، بی‌حس میکند تا بیمار در طول درمان هیچ‌گونه دردی احساس نکند. اگر دندان قبلاً عصب‌کشی شده باشد، ممکن است نیازی به بی‌حسی آن نباشد، اما لثه اطراف دندان معمولاً بی‌حس میشود.
آماده‌سازی دندان
دندانپزشک برای قرارگیری روکش، بخش خارجی دندان را تراش داده و هرگونه پوسیدگی را از بین می‌برد. در برخی موارد، برای افزایش پایداری روکش، ممکن است نیاز به ایجاد ساختارهای اضافی در دندان باشد. در این مرحله، دندانپزشک قسمت‌های پوسیده و پرشدگی‌های نامناسب را نیز حذف میکند. میزان تراشیدن دندان بستگی به نوع روکش دارد؛ برای روکش‌های تمام فلزی نیاز کمتری به تراشیدن وجود دارد.
قالب‌گیری
پس از آماده‌سازی، در ادامه روکش دندان دندانپزشک از دو روش برای قالب‌گیری استفاده میکند:
- قالب‌گیری سنتی: در این تکنیک، از مواد خمیری مخصوص برای قالب‌گیری استفاده میشود. ابتدا دندان‌ها شسته و خشک میشوند و سپس نخ زیر لثه‌ای برای کنار نگه داشتن بافت‌های نرم دور دندان قرار میگیرد. مواد قالب‌گیری بر روی دندان‌ها قرار گرفته و پس از چند دقیقه قالب از دندان‌ها برداشته میشود.
- قالب‌گیری دیجیتالی: در این شیوه، از یک دوربین کوچک داخل دهانی برای تهیه تصویر دیجیتالی از دندان‌ها استفاده میشود. این تصویر به‌صورت دیجیتالی پردازش شده و برای ساخت روکش به لابراتوار ارسال میشود. در برخی موارد، دندانپزشک میتواند با استفاده از تجهیزات خاص، روکش را در مطب خود تهیه کند.
نصب روکش موقتی
تا زمان آماده شدن روکش دائمی، از روکش موقتی استفاده میشود. این روکش موقت از دندان محافظت کرده و از جابجایی آن جلوگیری میکند. روکش موقتی معمولاً از پلاستیک یا فلز ساخته شده و با چسب موقت به دندان چسبانده میشود.
انتخاب رنگ روکش
اگر روکش نهایی از جنس پرسلین باشد، دندانپزشک باید رنگ آن را با دندانهای طبیعی بیمار تطبیق دهد. برای این منظور، از مجموعه‌ای از نمونه‌های رنگی استفاده میشود تا بهترین تطابق رنگی انتخاب شود.
ساخت روکش
با استفاده از قالب یا تصویر دیجیتالی تهیه شده، روکش توسط دندانپزشک یا تکنیسین لابراتوار ساخته میشود و این فرایند چند روز تا چند هفته زمان می برد.
نصب روکش دندان دائمی
پس از آماده شدن روکش، دندانپزشک آن را روی دندان قرار می‌دهد و هرگونه تنظیمات لازم صورت میگیرد. در نهایت، روکش با استفاده از سیمان دندانپزشکی به‌طور دائمی در محل خود چسبانده میشود. پس از نصب، دندانپزشک عملکرد و راحتی روکش را بررسی کرده تا اطمینان حاصل شود که روکش به‌درستی عمل میکند.
بیشتر بخوانید: مراحل انجام کامپوزیت دندان
مواد مورد استفاده در ساخت
میتوان از مواد مختلفی آنها را تهیه کرد. این مواد میتوانند شامل موارد زیر باشند:
فلز: چندین فلز وجود دارد که میتواند در روکش دندان از آنها استفاده شود. این فلزات شامل طلا، پالادیوم، نیکل و کروم میشود. روکش های فلزی به ندرت لب پریده یا شکسته میشوند، و از نظر پوسیدگی بیشترین دوام را دارند.همچنین در استفاده از آنها، فقط نیاز به برداشتن مقدار کمی از دندان شما است. آنها همچنین میتوانند در برابر نیروی گاز گرفتن یا جویدن مقاومت کنند. رنگ فلزی آن ایراد اصلی این نوع تاج است. تاج های فلزی انتخاب خوبی برای دندان های آسیاب دور از چشم است.
مطلب مفید: بهترین دندانپزشک لمینت دندان در تهران
ساخته شده از پرسلین در ترکیب با فلز: ( ترکیبی) این نوع میتواند با رنگ دندان هایی که مجاور دندان روکش دار هستند مطابقت داشته باشد.آنها رنگ دندان طبیعی تری دارند. اگرچه گاهی اوقات فلز زیر پرسلین روکش مانند یک خط تیره نشان داده میشود.
معایب دیگر شامل ترک خوردن یا شکستن بخشی از پرسلین تاج و ساییدگی تاج دندان های مقابل آن در دهان میشود. این ساییدگی در دندان های دیگر به طور خاص بر روی دندان هایی که در هنگام بسته شدن با روکش در بالا و پایین دهان شما تماس میگیرند تاثیر میگذارد. روکش دندان از طریق ترکیب شدن فلز و پرسلین میتواند انتخاب مناسبی برای دندان های جلو یا عقب باشد.
تمام رزین: مدل های ساخته شده از رزین به طور کلی ارزان تر از انواع دیگر آنها هستند. با این حال با گذشت زمان فرسوده میشوند و احتمال شکستن آنها در مقابل تاج های فلزی ترکیب شده با پرسلین بیشتر است.
تمام سرامیک یا تمام پرسلین: این نمونه از روکش های دندان بهترین تطابق رنگ طبیعی را نسبت به هر نوع دیگر فراهم میکنند. آنها همچنین برای کسانی که به فلز حساسیت دارند انتخاب خوبی هستند. با این حال آنها در مقابل انواع فلزی ترکیب شده با پرسلین استحکام کمتری دارند. این نوع همچنین میتواند کمی بیشتر از انواع فلزی یا رزینی باعث فرسایش دندان های مقابل در دهان بشوند. روکش های تمام سرامیک میتوانند انتخاب خوبی برای دندان های جلو باشند.
سرامیک پرس شده: این نوع دارای یک هسته داخلی سخت است. روکش های دندانی سرامیکی فشرده جایگزین آستر فلزی میشوند که در مراحل ساخت روکش های تمام سرامیکی استفاده میشود.روکش های سرامیکی فشرده به وسیله پرسلین پوشش داده میشوند که بهترین تطابق رنگ طبیعی را فراهم میکند .آنها همچنین دوام بیشتری نسبت به روکش های تمام پرسلین دارند.
در نظر داشته باشید که در صورت تمایل به انجام روکش دندان می‌توانید به کلینیک دندانپزشکی دکتر مانوشا امیری مراجعه کنید تا علاوه بر کیفیت دندانهای ساخته شده از قیمت مناسب این مجموعه نیز بهره‌مند شوید